Bakara/164
Bakara/164
Şüphesiz, göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelişinde, insanlara yarar şeylerle denizde akan gemide, Allah'ın yukarıdan bir su indirip onunla toprağı ölmüşken diriltmesinde, üzerinde deprenen hayvanları yaymasında, rüzgarları değiştirmesinde, gökle yer arasında boyun eğmiş bulutta akıllı olan bir topluluk için elbette Allah'ın birliğine deliller vardır.
Bu ayette akla “delil” olarak sunulan olguları teker teker değerlendirelim:
“göklerin ve yerin yaratılışında”: Kesinlikle zaruret değil.
“gece ile gündüzün birbiri ardınca gelişinde”: Daha önce gösterdiğimiz gibi zaruret değil.
“insanlara yarar şeylerle denizde akan gemide”: ZARURET! Gemiler denizde suyun kaldırma kuvveti sayesinde yüzer. İşin ilginci Kuran deliller arasında saydığı bu olaya “Allah yapıyor” dememiş!
“Allah'ın yukarıdan bir su indirip onunla toprağı ölmüşken diriltmesinde, üzerinde deprenen hayvanları yaymasında, rüzgârları değiştirmesinde”: Bunların hiçbiri daha önce bazılarını da gösterdiğimiz gibi zaruret değil. Örneğin hayvanların yaratılması bir tasarım, rüzgârların değiştirilmesi ise şansa dayalı kaotik bir süreçtir.
“gökle yer arasında boyun eğmiş bulutta”: ZARURET! Bulut özgül ağırlığı havadan hafif olduğu için gökle yer arasında durur. Kuran delil saydığı bu olayı da zaruret olarak bırakmış ve “Allah yapıyor” dememiş!
Bu ayette şans, zaruret ve tasarım tam bizim beklediğimiz şekilde, yani “God of the Gaps” hatasına düşmeksizin bir arada kullanılmış!
“God of the Gaps” hatasına düşülmeyen diğer ayetlerden örnekler
Taha-53/54
Yeryüzünü sizin için bir döşek yapan, orada size yollar açan ve gökten bir su indiren O'dur." dedi. İşte Biz, bu su sayesinde çeşitli bitkilerden çifter çıkarmaktayız.
Hem yiyiniz, hem de hayvanlarınızı güdünüz; gerçekten bunda doğruya kılavuzluk eden akıl sahipleri için birçok deliller vardır.
Rum-22
Yine göklerin ve yerin yaratılışı ile dillerinizin ve benizlerinizin farklı oluşu da O'nun ayetlerindendir. Şüphe yok ki, bunda ilim sahipleri için ayetler vardır.
Enam-99
Gökten su indiren de O'dur. Onunla her çeşit bitkiyi çıkardık, ondan bir yeşillik çıkardık, ondan da birbiri üzerine binmiş taneler çıkarırız, hurma ağacının tomurcuğundan sarkan salkımlar, üzüm bağları, zeytin ve narı da çıkardık. Bunların kimi birbirine benzer, kimi benzemez. Bakın herbirinin meyvesine, bir meyve verdiği zaman, bir de olgunlaşmasına. Şüphesiz şu size gönderilende inananlar için bir çok ibretler vardır.
Araf-26
Ey Adem oğulları, size çirkin yerlerinizi örtecek ve süs olacak giysi indirdik; fakat takva elbisesi hepsinden hayırlıdır. İşte bu, Allah'ın ayetlerindendir. Gerek ki, düşünüp ibret alırlar.
Nahl/10-11
O'dur ki, gökten bir su indirdi, içeceğiniz ondan sağlanır, kendisinde hayvan yaydığınız ağaç ve bitkiler ondan yetişir.Onunla size ekin, zeytin, hurmalıklar, üzümler ve türlüsünden meyveler bitirir. Şüphesiz ki. bunda düşünecek bir topluluk için bir ibret vardır.
Muminun-21
Hayvanlarda da sizin için gerçekten bir ibret vardır. Onların karınlarındakilerden size içiriyoruz ve sizin için onlarda hem birçok yararlar vardır, hem de etlerinden yersiniz.
Şuara/7-8
Yeryüzüne bir bakmadılar mı? Biz onda her güzel çiftten nice bitkiler bitirmişiz. Şüphesiz ki, bunda mutlak bir ibret vardır; ama çoğu iman etmedi.
Rum-21
Yine sizin için nefislerinizden kendilerine ısınırsınız diye eşler yaratması ve aranızda bir sevgi ve bir esirgeme yapması da O'nun ayetlerindendir. Şüphesiz ki bunda düşünecek bir kavim için ibretler vardır.
Casiye-4
Sizin yaratılışınızda ve çeşitli canlıları yeryüzüne yaymasında kesin olarak inanan kimseler için ibretler vardır.
Casiye-13
Göklerde ve yerde olanların hepsini kendinden bir lütuf olarak size amade kıldı. Şüphesiz ki bunda düşünecek bir kavim için deliller vardır.
Zühruf-12/13
Ve O ki bütün çiftleri yarattı ve sizin için gemilerden ve yumuşak hayvanlardan bineceğiniz şeyler yaptı. Ki, sırtlarına kurulasınız sonra üzerlerine yerleştiğinizde Rabbinizin nimetini anıp şöyle diyesiniz : "Ne yücedir O Allah ki, bunu bizim hizmetimize vermiş; yoksa biz bunu yanaştıramazdık (kendimize boyun eğdiremezdik).
Yasin-37
Gece de onlara bir delildir. Biz ondan gündüzü soyar çıkarırız, bir de bakarlar ki karanlığa dalmışlar.
Rad-4
Yeryüzünde birbirine komşu kıtalar vardır. Üzüm bağları, ekinler, çatallı ve çatalsız hurmalıklar vardır ki, hepsi bir tek su ile sulanır. Halbuki meyvelerinde birini öbürüne üstün kılıyoruz. Aklı eren bir kavim için bunda muhakkak ibretler vardır.
“God of the Gaps” hatasına düşülmesi muhtemel olduğu halde, düşülmeyen ayetler
Gök cisimlerinin hareketi
Enbiya-33
Oysa, geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı yaratan O'dur; bunların herbiri birer yörüngede yüzüyorlar.
Lokman-29
Görmedin mi ki, Allah geceyi gündüze sokuyor, gündüzü geceye sokuyor. Güneş ile ayı da emrine boyun eğdirmiştir. Her biri belirli bir süreye kadar akıp gidiyor. Şüphesiz ki Allah, yaptıklarınızdan haberdardır.
Yasin-38
Güneş de bir delildir ki kendi yolunda akıp gidiyor. İşte bu çok güçlü ve her şeyi bilen Allah'ın takdiridir.
Yasin-40
Ne güneşin aya çatması yaraşır, ne de gece gündüzü geçebilir; onların her biri kendi yörüngesinde yüzerler.
Bu ayetlerde, güneş ile ayın hareketleri kastedilerek “Allah tarafından emre amade kılındıkları” ifade edilmektedir. Fakat burada şaşırtıcı olan, güneş ile ayın bu hareketlerinin “Allah yapıyor” denilerek akla bir delil olarak sunulmaması… Ortaçağ Avrupa’sında insanların gök cisimlerini meleklerin iterek hareket ettirdiğini zannettikleri ve buradan hareketle Allah’ın var olduğunu düşündükleri göz önüne alınırsa, Kuran’da böyle bir hataya düşülmemesinin önemi daha iyi kavranabilir.
Zümer/21
21- Allah'ın gökten bir su indirip de onu bir yoluyla yeryüzündeki membalara koyduğunu görmedin mi? Sonra onunla türlü renklerde bir ekin çıkarır, sonra onun olgunlaşıp sarardığını görürsün. Sonra da onu bir çöpe çevirir. Elbette bunda temiz akıllılar için bir ihtar vardır.
Elmalı Hoca bu ayetin sonunu “ihtar vardır” diye getirmiş. Ancak diğer pek çok mealde “ibret vardır” ifadesinin tercih edildiğini görüyoruz. İşte iki örnek:
Konu: God of the Gaps Hatası ve Kuran(devam 3) 
